หากพูดถึงภาวะ ลองโควิด (Long COVID) เชื่อว่า หลายคนน่าจะรู้จักกันดีแล้ว โดยเฉพาะคนที่เคยติดโควิด คงรู้สึกกังวล เพราะไม่อยากต้องเผชิญกับอาการที่หลงเหลืออยู่ ถึงแม้ว่าเชื้อโควิด จะหายจากร่างกายไปแล้ว แต่บางอาการกลับไม่หายไปด้วย และทำให้ผู้ที่หายป่วยบางราย ยังไม่สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้ปกติเหมือนเดิม ซึ่งอาการลองโควิดมีโอกาสเกิดขึ้นได้ 30-50% จากจำนวนผู้ติดเชื้อโควิด-19 ที่รักษาหายแล้ว โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการป่วยรุนแรง แล้วคนที่เคยติดโควิด มีโอกาสที่จะไม่เจอภาวะ ลองโควิด หรือไม่ 

(18 ส.ค.2565) ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา นักไวรัสวิทยาไบโอเทค สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ค Anan Jongkaewwattana ให้ข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า ผู้ที่เคยฉีดวัคซีนโควิด แล้วเผลอไปติดโควิดมา ถ้าหายแล้วและไม่มีอาการ ลองโควิด Long COVID จะถือว่าเป็นผู้ที่โชคดี เพราะภูมิคุ้มกันบริเวณที่ภูมิจากวัคซีนไปไม่ถึงที่ในระบบทางเดินหายใจส่วนบน หรือ ในจมูกของเราจะได้รับภูมิที่ธรรมชาติให้มา และเนื่องจากจมูกเป็นส่วนของร่างกายที่จะเป็นจุดเริ่มต้นของการติดเชื้อ และเพิ่มจำนวนของไวรัสการที่มีภูมิคุ้มกันที่พร้อมรบ ภูมิดังกล่าวที่ได้มาก็จะช่วยเรารบในการติดเชื้อซ้ำครั้งต่อไป ถึงแม้จะเกิดขึ้นได้อีก การเพิ่มจำนวนของไวรัสก็จะไม่มากเท่าเดิม

ดร.อนันต์ ระบุว่า หลังติดเชื้อ นอกจากในจมูกของเราจะมีแอนติบอดีชนิด IgA รอจับไวรัสในจมูกแล้ว งานวิจัยชิ้นล่าสุดของทีมสิงคโปร์ นำเซลล์ในเยื่อจมูกของผู้ที่ได้รับวัคซีน กับ ผู้ที่ได้รับวัคซีนแล้วติดเชื้อไปเปรียบเทียบดู พบว่า ผู้ที่เคยสัมผัสกับไวรัสตัวจริงในบริเวณจมูก มีเม็ดเลือดขาว T cell ที่จำโปรตีนของไวรัสได้หลายชนิด ที่ไม่จำกัดแค่โปรตีนสไปค์เท่านั้น เม็ดเลือดขาวเหล่านี้ ถ้าไปเจอเซลล์ที่มีโปรตีนที่จำได้อีกครั้ง ก็จะเข้าทำลายไม่ให้ไวรัสมีเวลาเพิ่มจำนวนได้มากมาย เหมือนก่อนที่ตำแหน่งในจมูกนั้นเอง 

ทีเซล

ทีมวิจัยพบว่า ในบรรดาโปรตีนที่ T cell ในจมูกจำได้แม่น และจำนวนเยอะที่สุดคือ โปรตีนชื่อว่า Nsp12 ซึ่งเป็นโปรตีนที่ไม่ได้อยู่ในวัคซีนสูตรใด ๆ ถ้าไม่เคยติดโควิด เราไม่มีทางมี T cell ที่รู้จักโปรตีนตัวนี้ ที่สำคัญคือ ไม่ว่าไวรัสจะกลายพันธุ์หนีภูมิอย่างไร Nsp12 ดูเหมือนจะอยู่นิ่งมาก ไม่เปลี่ยนแปลงไปเหมือนสไปค์ ดังนั้น สิ่งที่ T cell จำได้ก็จะใช้งานได้อยู่ แต่น่าเสียดายที่ T cell ในจมูกหลังติดเชื้อลดลงไปตามกาลเวลาเหมือนแอนติบอดี 

นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังพบว่า ระดับของ T cell ยังไม่เปลี่ยนแปลง 3 เดือน หลังติดเชื้อ แต่พอดูอีกทีที่ 6 เดือนพบว่า ระดับลดลงไปมากกว่าครึ่ง ซึ่งอาจเป็นสาเหตุที่เห็นคนติดเชื้อซ้ำแล้วมีอาการได้ หลังจากติดเชื้อไปนาน ๆ แล้วนั่นเอง

ข้อมูลจาก https://www.komchadluek.net/covid-19/covid-19-updated/526655?adz=

อัปเดตสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด โดยเฉพาะสายพันธุ์ "โอไมครอน" Omicron ถึงแม้จะพบแนวโน้มว่า การระบาดจะลดลง แต่ก็ยังมีสิ่งที่น่ากังวลออกมาเรื่อย ๆ โดยที่เราไม่คาดคิด ทั้งเรื่องความสามารถในการแพร่กระจายของสายพันธุ์โอไมครอน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็ก ๆ และปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เกี่ยวกับอาการโควิด ที่บางคนเคยเป็น ซึ่งล่าสุด งานวิจัยจากผู้เชี่ยวชาญนานาประเทศ ก็พบว่า เด็กสามารถรับเชื้อโอไมครอนทางจมูกได้ง่ายกว่าสายพันธุ์ก่อนหน้า และปัญหาการ ไม่ได้กลิ่นหลังติดเชื้อ อาจบ่งบอกถึงปัญหาทางสมอง-ความจำในอนาคต

สำนักข่าวรอยเตอร์ ได้รวบรวมบทสรุปของ ผลการศึกษาล่าสุด เกี่ยวกับโควิด-19 สายพันธุ์โอไมครอน ซึ่งรวมถึงผลการศึกษาที่น่าเชื่อถือ และน่าจะนำไปสู่การค้นคว้าเพิ่มเติม รวมทั้ง รายงานที่ยังรอการประเมินคุณภาพโดยผู้เชี่ยวชาญรายอื่น ๆ ก่อนจะมีการตีพิมพ์ ไว้ดังนี้

1. เด็ก รับเชื้อโควิดสายพันธุ์โอไมครอนทางจมูกได้ง่ายกว่าสายพันธุ์อื่น

การศึกษา ระบุว่า โคโรนาไวรัสสายพันธุ์โอไมครอน อาจแพร่เชื้อไปสู่เด็กผ่านทางจมูกได้ง่ายกว่าโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ก่อนหน้านี้ โดยในช่วงต้นของการระบาดใหญ่ของโควิด-19 จมูกของเด็กรับเชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุของโควิด-19 ได้น้อยกว่าจมูกของผู้ใหญ่ โดยการศึกษาเชื้อไวรัส ซาร์ส-โควี-ทู สายพันธุ์ดั้งเดิมและสายพันธุ์อื่น ๆ พบว่าเซลล์เยื่อบุจมูกของเด็ก ๆ มีภูมิคุ้มกันไวรัสเหล่านั้นได้ดีกว่าเซลล์เยื่อบุจมูกของผู้ใหญ่ และไวรัสสายพันธุ์ดังกล่าวก็ไม่สามารถเพิ่มจำนวนได้มากเมื่ออยู่ในจมูกของเด็ก ๆ

เด็กป่วยโควิด

ทั้งนี้ การทดลองในหลอดทดลองเมื่อเร็ว ๆ นี้ เปิดเผยผลการทดลอง ที่ผสมไวรัสกับเซลล์จมูกจากเด็กสุขภาพดี 23 คน และผู้ใหญ่สุขภาพดี 15 คน พบว่า การต้านไวรัสในจมูกของเด็ก “เด่นชัดน้อยกว่าในกรณีของ โอไมครอน Omicron” นักวิจัยรายงานเมื่อวันจันทร์ใน PLOS Biology ระบุว่า Omicron สามารถแบ่งตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ในเซลล์เยื่อบุจมูกของเด็ก เมื่อเทียบกับทั้ง Delta และไวรัสดั้งเดิม 

2.การรับรู้กลิ่นที่มีปัญหาอาจเป็นสัญญาณปัญหาสมองและความจำในอนาคต

การศึกษาอีกชิ้นจากประเทศอาร์เจนตินา ระบุว่า ระดับความรุนแรงของความผิดปกติในการรับรู้กลิ่นหลังการติดเชื้อโควิดนั้น อาจเป็นสิ่งที่ทำนายภาวะถดถอยทางสมองในระยะยาวได้ โดยนักวิจัยได้ทำการศึกษากลุ่มตัวอย่างแบบสุ่มจำนวน 766 คน ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี โดยประมาณ 90% ในจำนวนนี้เคยติดเชื้อโคโรนาไวรัสมาแล้ว

นักวิจัยได้ทำการการทดสอบทางกายภาพ ความรู้ความเข้าใจ และอาการทางจิตประสาทของคนกลุ่มนี้เป็นเวลา 3-6 เดือน หลังจากการติดเชื้อโควิด และพบว่า 2 ใน 3 ของผู้ที่เคยติดเชื้อมีอาการ "ความจำเสื่อม" ในระดับหนึ่ง และหลังจากพิจารณาปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ของแต่ละบุคคล เช่น การสูญเสียการรับรู้กลิ่นอย่างรุนแรง หรือ Anosmia แล้ว ก็ทำให้สามารถทำนายภาวะถดถอยทางสมองได้อย่างมีนัยสำคัญ 

กาบรีเอลา กอนซาเล-อาเลแมน นักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Pontificia Universidad Catolica Argentina ในกรุงบัวโนสไอเรส เปิดเผยว่า ยิ่งมีข้อมูลเชิงลึกมากขึ้นเกี่ยวกับสาเหตุ หรืออย่างน้อยก็คาดการณ์ได้ว่า ใครจะเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบจากภาวะถดถอยทางสมองในระยะยาวอย่างมีนัยสำคัญจากการติดเชื้อโควิด-19 เราก็จะสามารถจะติดตามและเริ่มพัฒนาวิธีการป้องกันได้ดียิ่งขึ้น

ทั้งนี้ ข้อมูลเหล่านี้ สอดคล้องกับจำนวนการติดเชื้อในเด็กที่เพิ่มขึ้นในช่วงคลื่นโอไมครอน Omicron ซึ่งนักวิจัยเขียนในขณะที่เรียกร้องให้มีการศึกษาเพิ่มเติม

ข้อมูลจาก https://www.komchadluek.net/covid-19/covid-19-updated/526863?adz=